Kırcaali’nin kurtuluşu değil, işgali…

Kırcaali, 1. Balkan Savaşında, 21 Ekim 1912 tarihinde Bulgaristan askerlerince işgal edilmiştir. “ İşgal edilmiştir” diyorum, çünkü Kırcaali, hemen hemen tamamen Türklerden oluşan bir kasabaydı ve Kırcaali bölgesinde-Doğu Trakya’nın aksine- Bulgar ordusunca kurtarılacak kadar Bulgar yaşamıyordu ve bu bölgede Kurtarılan Türkler değil, katledilen binlerce sivil Türk olmuştur.

Bu katliamların genellikle Bulgar asıllı Domuzciev yönetimindeki ve diğer çeteciler tarafından işlendiği bilinse de, Bulgaristan düzenli ordusunun, işgal ettiği Kırcaali bölgesinde yaşayan Müslüman Türk veya Pomakların can güvenliğini sağlamak zorunluluğu vardı.

Şimdi Kırcaali’de bir kahramanlık tartışması almış başınıgidiyor… 21 Ekim 1912 tarihinde Kırcaali’yi işgal eden Bulgar ordusunun komutanı Vasil Delov mu, yoksa Kırcaali’ yi işgalden koruyamayan garnizon komutanı Ali Yaver Paşa mı? Bence her ikisi de Kırcaali’yi koruyamamıştır…

Koruyamamıştır, çünkü 2. Balkan Savaşında Jon Türklerin yönetimine geçen Osmanlı ordusuna Büyük Batılı devletlerce Meriç’in batısına geçmeme şartıkonulmuştur. Bu şart konulmasa Jon Türklerin nerede duracağını hiç kimse kestiremezdi: Kırcaali’nin ötesi mi, berisi mi?..

Ancak bu Batılı Büyük devletlerinin baskısına rağmen, Eşref Kuşçubaşı(Sencer) ve Süleyman Askeri yönetimindeki 16 subay ve 100 askerden oluşan bir grup düzenli ordudan ayrılarak Meriç’in batısına geçmiş ve halktan yeni bir ordu kurarak, 19 Ağustos 1913 yılında Domuzciyev çetesini de bertaraf ederek Kırcaali’yi işgalcilerden kurtarmışlardır. Böylece Kırcaali, içinde Dedeağaç, Gümülcine, İskeçe, Paşmaklı’nın da bulunduğu ve 31 Ağustos 1913 tarihinde kurulan Batı Trakya Türk Cumhuriyeti topraklarının içinde yer almıştır. Bu Cumhuriyet’i halk o kadar desteklemiştir ki, ordusu 30 bine kadar ulaşmıştır.

Ancak yine Batı devletlerinin baskısıyla Osmanlı devleti, Kırcaali’yi Bulgaristan’a bırakan 29 Eylül 1913 tarihli İstanbul antlaşmasınıimzalamıştır.

Yeni kurulan Batı Trakya Türk Cumhuriyeti’nin üstüne Osmanlıdevletinin baskısı da eklenince, Cumhuriyet, kendisini 25 Ekim 1913 tarihinde lağvetmek zorunda kalmıştır.

Kırcaali, Bulgaristan sınırları içine 21 Ekim 1912’de değil, 25 Ekim 1913 tarihinde savaşsız eklenmiştir.

Bugün Kırcaali Belediye Meclisinin Bulgar üyelerinin milliyetçilik kokan bir teklifi var, o da Kırcaali’yi işgal eden Vasil Delov’a fahri hemşerilik verilmesi… Ancak Türklerin çoğunlukta olduğu bir mecliste bu sömürge zihniyeti taşıyan bir teklifi onaylaması hayli şaşırtıcı olurdu.

Bunu başaramayan milliyetçi kafalar, bu sefer Kırcaali’ye yeni yapılan parklardan birisine Vasil Delov’un adının verilmesini teklif etmişler…

Şimdi birileri çıkıp, Kırcaali halkını gerçek işgalden kurtaran ve bölge halkı için kısa dönemde mucizeler yapan Eşref Sencer’in adınıyaşatılması için fahri hemşerilik unvanı veya yeni kurulan parklardan birsinin adını verilmesini teklif etse ve her iki tarafın önerisi kabul edilirse ne olur?

Birileri Vasil Delov parkına gider, diğerleri ise Eşref Kuşçubaşı parkına…

Ve…

Al sana etnik barış!...