Rumyana TSVETKOVA
Son yıllarda başkenti gezenlerin dikkatini çekiyor. Çok sayıda kitapçı yerleşti sokaklara, bir ara mantar gibi bitmeye başladılar. Merkez sokaklarda, köşelerde , bazıları en büyük Mall’larda, bazıları daha uzak mahaleleri tercih ettiler. Bizim Radyoda çıkarsanız sadece ‘Graf İgnatiev’ sokağını gezerken on tane kitapçıya rastlayacaksınız. Biraz daha ileride de ‘Slaveykov meydanına varıyorsunuz, burada ise değişik ekonomik ve kültür fırtınalardan sonra ayakta kalmayı başaran en büyük açık kitap pazarını görüyorsunuz. Aslında sevindirici bir gerçek bu. Çünkü demokratik değişikliklerin ilk yıllarında hemen hemen bütün kitapçılar kapatıldı, yerlerine lüks kahve ve dükkanlar yerleşti. Bir tek sorun varsa o da vatandaşımızın kitap için pek para ayırma imkanı olmaması. Tamam durum böyle iken küçük kitapçılar rekabete nasıl dayanıyor?
Asen Mitov ile karşılaşıyoruz. Bu işi 1989 yılından beri yapıyor.’Garibaldi’ meydanının yakınlarında küçürek bir kitapçı dükkanının sahibi.
‘Müşterilerde kitap basma alanında bir patlama hissi oluşuyor, bu da özellikle Sofya’da gereksiz çok sayıda kitapçı dükkanından dolayı oluyor. Şu anda iki metre arayla kitapçı var, eskiden eczane ve bankalar gibi. Bunda kötü bir şey yok tabi ki. Pazar kendi kendini ayarlıyor. Ama bence bu sağlam ve istikrarlı bir süreç değildir. Düşünün ciddi yazarların kitapları basılıyor, tirajları bin tane, ama yıllar boyunca satılamıyorlar. Eğilimleri pek olumlu olmadığını gösteriyor.’Asen Mitov ‘Mall gibi yerde dükkan kiralayamam, en merkez sokağı da seçemem, 400 metre karelik dükkana da yerleşemem’ diye izah ediyor ve şöyle devam ediyor:
‘Bir küçük kitapçının ayakta kalma şansı devamlı müşterilerinin ilgisine dayalıdır. Bu demek ki, yıllar içinde ilgisini kazandığın bir okur kitlesini devamlı müşteriye dönüştürmüşün. Zor iş. Bu konuşup temasa girmek ile belirli kitapları tavsiye etmek ile oluyor. Memnun kalan insan gene sana döner.’
Yayın evleri toptan satan tüccarları geçip kendi kitapçı dükkanları açmayı tercih ediyorlar. Çocuk kitapları basan ‘Füt’ basın evinin Sofya’nın değişik bölgelerinde üç kitapçısı var. Küçük okurlarını çekmek için her Cumartesi çocuk şenlikleri düzenliyorlar. Afacanlara yeni kitaplar tanıtılıyor, çocuklar resim çiziyor, masal kahramanı kılığına giriyor. Pavlina Genova yıllardan beri kitapçı dükkanının birinde çalışıyor:
‘Güler yüzlü tatlı sözlü olmaya çalışıyor, bilgi veriyoruz. Aynı zamanda özellikle çocuk kitapları alanında geniş seçenek sağlıyoruz. Bu insanları çekiyor. Kriz de olsa çocuklar için her zaman bir şeyler alınıyor. Yetişkinler için kitap aramalarda sanki bir daralma var. Belki de yeni teknolojilerin , elektronik kitapların meydana gelmesi , bilgisayar üzerinden kitap okuma imkanları etkiliyor pazarı. Müşteri için bu seçenekler çok daha ucuz. Кitaplar üzerinde KDV uygulanmasından sonra kitap fiyatları iki kat arttı. Bundan dolayı yetişkinler için kitaplar pek fazla alınmıyor’.
Son yıllarda kitap ticaretinde online satış sektörü çok gelişti. Hatta klasik kitapçılara ve özellikle küçük dükkanlara ciddi tehdit oluşturdu. Petır Vançev bizde en büyük elektronik mağazanın müdürü ve Elektronik ticaret derneğinin Başkanı. Vançev kitapların Bulgaristan’da en iyi satılan online ürünlerinin olduğunu söylüyor. Günde yüzlerce hatta binlerce kitap satılıyor. Bu tür ticarete ilginin artması, güvenin artmasına ve geniş kitap seçeneğine bağlanıyor. Petır Vançev : ‘Bize Bulgar pazarında çıkan tamamen her şeyin siparişini verebilirsiniz, kitapçılarda sadece en çok satan başlıkları bulabilirsiniz, diye izah ediyor ve şunları ekliyor:
‘İnsanlar için büyük rahatlık. Kitapçıya gitmek için 2 saat ayırmaktan ise, kitabı seçiyorlar ve online olarak siparişini veriyorlar. Bu sadece beş dakikalık zamanlarını alır. Bulgaristan’da online ticaretinin esas motoru zaman tasarrufudur. İnternetten siparişleri verilen kitapları üç gruba ayırabilirim. Bir grup kendini geliştirme kitapları , diğerleri biznes, iş kitapları, üçüncü grup ders kitapları ve yardımcı araçlar ve sözlükler. Profesyonel kitaplara talep arttı. Muhasebeci, hukuk, tekniksel kitaplar. Bunlar genelde kitapçılarda pek bulunmuyor. Mesela günümüzde muhasebeci edebiyatı arayışlarında bir patlama gözleniyor. Bütün muhasebeciler gereken bilgileri yenilemek için yeni yeni kitap alıyor. Ve tabii ki en hit edebiyat başlıklara her yerde daimi talep var. aranmaktadır.’
Gergana kitap seven bir kişi. Kendisine nereden kitap satın aldığını sorduk. İşte cevabı:
‘Çoğu kez kitapçıdan alırım, çünkü bu dükkanların havasını hissetmek isterim. Bundan başka rahat bir koltuğa oturup kitapların sayfalarını karıştırabilirsin. Aynı zamanda kitap okumayı seven insanlarla da görüşüp tanışabilirsin. Bana göre bu bir ritüel. Gidiyorsun, kitap satın alıyorsun. Online da satın alıyorum ama bunu sadece vaktim olmadığı zaman ve dostlarımın ricası üzerinde. Çünkü bazen yapılan indirimlerden dolayı bir kaç kişi toplanıp sipariş veriyoruz. Bundan başka online pazar, normal kitapçılarda olmayan, bulunması daha zor olan kitapları sunmaktadır.’
0 yorum:
Yorum Gönder