Katyuşa (Rusça: Катю́ша), Sovyet zamanında bestelenen ve hala çok sevilen bir Rus şarkısıdır. Genelde halk şarkısı olarak bilinse de 1938 yılında Matvey İsaakoviç Blanter tarafından bestelenmiş sözleri ise Mihail İsakovskiy tarafından yazılmıştır. İlk kez 27 Kasım 1938 tarihinde Moskova’daki Soyuzlar Evi Sütunlu Salonu’nda Valentina Batişeva tarafından seslendirilmiştir. Bazı eleştirmenler Katyuşa ‘nın, İgor Stravinsky’nin 1937 yılında Chanson Russe şekline adapte ettiği Mavra (1922) adlı operasına benzer tonlar taşıması nedeniyle Blanter’in kompozisyonu olmadığına inanırlar. Sonraki zamanlarda bu şarkı Lidiya Ruslanova, Georgiy Vinogradov, Vera Krasovitskaya, Sara Gorbi, Eduard Hil, Dmitriy Hvorostovskiy, Jasmin ve Japon müzikal topluluğu tarafında seslendirildi.
Şarkının tarihine gelince, İkinci Dünya Savaşı’na giden hemen hemen bütün erkeklerin sevgilisi ya da ailesi vardı ve bu şarkıdaki kız Katyuşa evde onları bekleyen bir sevgili imajı idi. Tabiiki askerleri de memlekette böyle biri bekliyordu: cesur, vefalı, duyarlı ve vatanını seven ve sevgilerinin mutlaka zaferle döneceğine inanan biri.
İşte u zamanlar şarkı halk şarkısı olmuş. Cephelerde, fabrikalarda, hastanelerde o kadar çok söyleniyordu ki o dönem Kızıl Ordu’nun kullandığı bir roket rampası olan BM-8, BM-13 ve BM-31 silahlarına da bu şarkının ismi verilmiştir. Şarkının kazaçok adıyla anıldığı da görülmüştür.
Aşık olduğu askeri sabırla bekleyen vefalı kız Katyuşa’yı anlatır.
Katyuşa, Ekaterina (Katerina) isminin küçültmesidir. Rusça’da lakap şeklinde benzer kısaltmalar sık görülür: Natalya için Nataşa, Nataşenka, Mikail için Mişa gibi.
Katyuşa’nın sözleri değişiyordu. Malüm, savaş döneminde askerlerin en çok moralini yükselten ve güç veren kelimeler duymaya ihtiyacı vardı. Ve onları bu şarkıda buluyorlardı: sevgi, aile, vatan, dönmek istedikleri ev, arkadaşlar v.s.
Siz de bakın bu sözlere:
Çiçeklenmiş tüm ağaçlar
Kıvrım kıvrım yükselir sis
Katyuşa kıyıya koşar
Kıyı sarptır kıyı sessiz
Koşar da bir türkü tutturur
Bozkırların kartalına,
Yüreği onun için çarpar durur
Taşır mektuplarını göğsünde
Uç türkü ışığa katıl ve uç
Sınırımızda nöbet tutan
Mert yürekli askere götür
Pırıl pırıl bir selam Katyuşa’dan
Götür ki unutmasın hiç
Yârinin sesini kulağında çınlayan
Söyle göz kulak olsun memlekete
Aşklarına göz kulak olunmaktadır
Çiçeklenmiş tüm ağaçlar
Kıvrım kıvrım yükselir sis
Katyuşa kıyıya koşar
Kıyı sarptır kıyı sessiz
(Çeviri Attila Tokatlı, kaynak: Sovyet Şairleri Antolojisi)
Mihail İsakovskiy, 1930 yılların sonunda şarkı için Stalin’den Ödülü almış ve Smolensk Bölgesi’ne hemşerilerine vermiş. Sonra da İsakovskiy’nin doğup büyüdüğü köyde ‘’Katuyşa’’ şarkısı müzesi kuruldu. Böyle bir müze dünyanın hiç bir yerinde bulunmamaktadır.
Zamanla ‘’Katyuşa’’ dünyada da çok sevilen bir şarkı oldu. Birçok dilde ‘’Katyuşa’’yı duyabilirsiniz: Almanca (Leuchtend prangten ringsum Apfelblüten, still vom Fluss zog Nebel noch ins Land), İngilizce (Blossoms graces the apple trees and pear trees. Mist upon the river floated by), Çince, Fince (Karelyalı Katyuşa), Fransızca (Casatschok). İtalya’da ‘’Katyuşa’’nın iki versiyonu vardı: ‘’Katarina’’ ve ‘’Fischia il vento’’.
Gündem Rusya
0 yorum:
Yorum Gönder